Wie alle Häftlinge im Lager litten auch die Geistlichen unter Hunger, schwerer Arbeit, Krankheiten, ungerechten Lagerstrafen und der ständige Hetze, Beschimpfung und Schikanen. Täglich waren die Häftlinge vom Tod bedroht.

Die Priester waren in einer besonderen Situation, nicht nur durch die starke Gemeinschaft im Priesterblock und durch die Erfahrung der Nähe zum Herrn in der Eucharistie und ihre Glaubensgewissheit, für ihren Glauben zu leiden. Sie waren auch besonders verfolgt und gehasst. Innerhalb der Lagergemeinschaft  war die Stimmung zunächst, wie im ganzen Machtbereich der Nationalsozialisten, aufgeheizt durch Hetze gegen die katholische Kirche. Viele Mithäftlinge ließen sich davon beeinflussen. Die Geistlichen litten unter der SS-Aufseher, die mit Hass und Blasphemie gegen die Priester vorging, sie beschimpften und schlugen und auf verschiedene Arten schikanierten, sobald sie erkannten, dass einer der Gefangenen ein Priester war. Sie waren aber auch ständig bedroht von anderen Häftlingen. Es gab sogenannte Funktionshäftlinge, Blockälteste und Capos. Das waren Mitgefangene, die zu Vorgesetzten über andere Häftlinge bestimmt worden waren. In den Priesterblocks und bei den Arbeitsstellen waren die Geistlichen diesen Männern rechtlos ausgeliefert. Sie wurden beschimpft, geschlagen und gequält. Es kam auch zu Morden. Diese Capos stahlen auch  Lebensmittel und Geld.  Auch von Lagerspitzeln waren die Geistlichen ständig bedroht, insbesondere beim illegalen Ausüben ihrer Religion außerhalb des Priesterblocks und bei der Seelsorge an Mithäftlingen.

Die Geistlichen wurden ab Frühling 1942 zur Arbeit auf der Großgärtnerei Plantage eingesetzt. Trotz schwerster körperlicher Arbeit wurde ihnen, im Gegensatz zu anderen Mithäftlingen, die Sonderzuteilung an Nahrung, Brotzeit, verweigert. Im Hungerjahr 1942 starben aus der Gruppe der Geistlichen besonders viele. Die meisten Seligen gingen in diesen Tagen in die Ewigkeit ein.

Priestern wurde eine Zeit lang jede medizinische Behandlung versagt und deutlich schlechtere Verpflegung zugeteilt als den anderen Häftlingen.

Es kam auch zu Folter. Priestern wurde z.B. grundlos mit der Strafe der 25 Doppelschläge belegt und in Dunkelhaft ohne Nahrung gezwungen. Es wurden in blasphemischer Absicht Dornenkrönung und Geißelung Jesu an Priestern nachgestellt. Es kam vor, dass blutig geschlagene Priester gezwungen wurden „oh Haupt voll Blut und Wunden…“ unter dem Spott der SS-Männer vor zu singen. An Weihnachten, Karfreitag und an Marienfesten wurden Priester bewusst gefoltert . Sie wurden immer wieder auch schrecklich beschimpft, die Messe wurde gestört, es herrschte pausenlos Angst. Die Existenz der Kapelle war ständig bedroht.

Den polnischen Priester wurden ab Herbst 1941 der Besuch der Kapelle nicht mehr gestattet. Unter Lebensgefahr wurde ihnen die Kommunion herausgebracht. Sie feierten heimlich Messe bei der Arbeit auf der Plantage und auf ihren Stuben. Diese Häftlingsgruppe war in der Hierarchie des Lagers auf der untersten Stufe, zusammen mit den jüdischen Häftlingen. Sie wurden besonders gequält und zur schwersten Arbeit gezwungen. Sie starben in großer Menge. Deshalb gingen aus den Reihen der polnischen Geistlichen bisher 45 Selige hervor. (der selige Stanislaw Kostka Starowieyski, Laie und Familienvater)

In der Zeit, in der die Priester offiziell von der Zwangsarbeit freigestellt waren, wurden sie zu Sonderaufgaben herangezogen. Eine davon war das sogenannte Kesseltragen. Das Essen wurde in der Küche im Zentralgebäude für alle Blocks gekocht und in großen, doppelwandigen Metallkesseln, zu den Blocks geschleppt. Der Weg war  weit. Die Kessel waren  furchtbar schwer, 50 kg bis zu 100 kg, und sehr heiß. Sie hatten schmale Metallgriffe, die in die Hände einschnitten. Da die Männer ausgehungert und geschwächt waren, überforderte sie diese Arbeit. Es kam zu Verletzungen und Verbrennungen. Bei jedem Wetter mussten die Kessel getragen werden. Besonders mühsam war dies im Winter bei Glatteis. An den Füßen waren nur Holzschlappen, mit denen die Geistlichen, unter Beschimpfungen und Schlägen zur Eile angetrieben, auch ausrutschten und hinfielen. Fiel einer hin und verschüttete dadurch die Suppe, wurde diese Menge dem eigenen Block abgezogen. Noch mehr Hunger war die Folge.

Eine weitere Tortur für die Priester war das Schneeräumen. Im Winter musste der Schnee weg geräumt werden: ohne geeignetes Werkzeug, ohne Winterkleidung, nur in diesen Zebraanzügen, oft sogar ohne Socken in den Holzschuhen. Es kam dabei zu Erfrierungen. Einige brachen vor Erschöpfung auch zusammen.

Wie andere Häftlinge wurden auch Priester ausgewählt für pseudo- medizinische Versuche, die im KZ Dachau durchgeführt wurden. Besonders polnische Priester mussten dies erleiden und viele starben, z.B. an Phlegmone- oder Malariaversuchen. Man wählte besonders Priester aus, da man dachte Priester  seien besonders gesund und  frei von Syphilis. Diese Krankheit hätte das Untersuchungsergebnis evtl. beeinträchtigt. Viele wurden grausam und sinnlos getötet. Die Versuche hatten keinen wissenschaftlichen Wert.

Viele Priester, die nicht mehr arbeitsfähig waren, wurden ausgesondert und zum Vergasen nach Hartheim bei Linz gebracht. Oft wurden Priester vergast, nur weil sie Priester waren, ohne arbeitsunfähig zu sein. Viele der polnischen Seligen sind darunter. Eine ernsthafte Erkrankung und Einlieferung auf die Krankenstation, Revier, war ebenfalls ein großes Risiko. Wenn auf der Krankenstation ein Priester entdeckt wurde, wurde er auf die sogenannten Invalidenlisten gesetzt und mit dem Invalidentransport weggebracht, um vergast zu werden. Auf dem Krankenrevier wurden auch viele erkrankte Priester gezielt getötet. Die Seligen Bischof Kozal, P. Titus Brandsma, Alojs Andritzki und Gerhard Hirschfelder erlitten dort den Märtyrertod. (Vgl. Texte Ihrer Biografien)

Immer wieder hat man den Priestern angeboten, dass sie frei kämen, wenn sie Ihr Priestertum aufgeben würden. Wohl zwei von 2.800 haben dieses Angebot angenommen und sind freigelassen worden, mussten aber sofort bei der  Wehrmacht Dienst tun.

Es gäbe noch sehr viele Grausamkeiten zu berichten. Das soll jedoch nicht Sinn dieser Information sein.

Das Leid ist vergangen. Die Getöteten sind in Gottes Herrlichkeit, wie sie es geglaubt haben. Uns bleibt, für die Täter zu beten und von den Märtyrern und Seligen zu lernen.

polnischer Text:

l[TAB: Geistliche: Leiden]

Cierpienia

Podobnie jak wszyscy więźniowie, także duchowni głodowali, wykonywali najcięższe prace, chorowali, poddawani byli niesprawiedliwym obozowym karom, nagonkom, obrzucano ich wyzwiskami i szykanowano. Co dzień groziła im śmierć.

Księża byli w sytuacji sczególnej, nie tylko ze względu na poczucie wspólnoty, jaką stworzyli w bloku, na doświadczenie bliskości Pana w Eucharystii i przekonanie, że cierpią za swoją wiarę. Byli szczególnie znienawidzeni i prześladowani. W całym obozie początkowo stosunek do nich był taki, jak w całym obszarze opanowanym przez Trzecią Rzeszę, atmosfera podgrzewana była poprzez nagonkę na Kościół Katolicki. Wielu współwiężniów poddało się tej atmosferze. Duchowni doznawali ogromnych cierpień ze strony starżników-esesmanów,  którzy traktowali ich sposób nienawistny i bluźnierczy, bili ich, obrzucali wyzwiskami, szykanowali na różne sposoby, gdy tylko zorientowali się, że któryś z więźniów jest księdzem. Byli także wciąż zagrożeni ze strony współwięźniów. W blokach byli tzw. funkcyjni, starsi, i capo. To współwiężniowie wyznaczeni do sprawowania nadzoru nad innymi. W blokach księżowskich,  miejscach pracy, duchowni byli całkowicie wydani w ich ręce. Księży bito, poniżano i męczono. Dochodziło do morderstw. Capo kradli pieniądze i  jedzenie. Zagrożenie dla duchownych stanowili także obozowi szpicle, zwłaszcza gdy księża wykonywali zabronione aktywności religijne poza blokiem księżowskim i sprawowali opiekę duszpasterską nad współwięźniami.

Duchownych od wiosny 1942 roku wyznaczono do pracy na plnatacji przy uprawie roślin użytkowych. Mimo ich ciężkiej pracy fizycznej, odmówiono im specjalnego przydziału żywności i chleba, który dostawali inni [pracujący z nimi] współwięźniowie.  W 1942 roku, roku głodu zmarło bardzo wielu spośród duchownych. Większość z dzisiejszych błogosławionych, właśnie w owych dniach przeszła do wieczności.

Przez jakiś czas duchownym odmawiano wszelkiej możliowści jakiegokolwiek leczenia i przydzielano znacznie gorsze wyżywienie niż innym więźniom.

Dochodziło do tortur. Np.bez jakiegokolwiek powodu wymierzano księżom karę 50 batów, zamykano w ciemnym bunkrze bez jedzenia. Odtawarzano na nich uwięzienie i ukoronowanie cierniem Chrtysusa. Zdarzało się, że skatowanym księżom szydzący z nich esesmani kazali śpiewać „o Haupt voll Blut und Wunden” [o głowo krwi i ran pełna – niemiecka pieśń pasyjna]. W święta Bożego Narodzenia, Wielki Piątek w święta maryjne byli celowo torturowani. Obrzucano ich ciągle obrzydliwymi wyzwiskami, zakłócano msze święte, bez przerwy panował strach. A istnienie kaplicy wciąż było zagrożone.

Księżom polskim od jesieni 1941 roku zakazano wstępu do kaplicy. Inni kapłani narażając życie wynosili im komunię świętą, a oni potajemnie, podczas pracy na plantacji, czy w swoich barakach celebrowali mszę świętą. Księża
polscy, podobnie jak żydowscy więżniowie byli najniżej w hierarchii obozowej, byli najbardziej torturowani i zmuszani do najcięższych prac. Bardzo wielu z nich zmarło. Dlatego z szeregów polskich duchownych mamy dotychczas 45 błogosławionych, wśród nich także jednego świeckiego męża i ojca – Stanisława Kostkę Satarowieyskiego. (Hyperlink)

W czasie, gdy księży ofocjalnie zwolniono z obowiązku pracy przymusowej, przydzielono ich do „zadań specjalnych”. Jednym z nich było tzw. noszenie kotłów. Jedzenie dla wszystkich więżniów gotowano w budynku głównym i księża wlekli je do bloków w wielkich metalowych, dwuściennych kotłach. Droga była daleka, a kotły strasznie ciężkie, ważyły od 50 do 100 kilogramów, i bardzo gorące. Miały wąskie metalowe uchwyty, które wżynały się w dłonie. Doznawali zatem ran i oparzeń. Dla zagłodzonych i osłabionych więźniów taka praca była ponad siły. Kotły trzeba było nosić przy każdej pogodzie. Najtrudniejsze było to zimą, przy oblodzonej ziemi. Księża mieli na nogch tylko chodaki, ślizgali się i upadali, obrzucani wyzwiskami i bici i popędzani przez esesmanów. Gdy któryś poślizgnał się i upadł, rozlewając przez to trochę zupy, taką jej ilość odliczano danemu blokowi. Głód zatem był jeszcze większy.

Inną torturą dla księży było odśnieżanie. Zimą musieli odśnieżać: bez odpowiednich narzedzi, bez zimowych ubrań, jedstwaynie w oboyowych pasiakach i chodakach, czesto bez skarpet. Jedni dostawali zatem odmrożeń, a inni padali z wycieńczenia.

Podobnie jak na innych więźniach na wybranych ksieżach dokonywano pseudomedycznych eksperymentów, przeprowadzanych w obozie. Takim próbom poddawano zwłaszcza księży polskich, w wyniku których wielu z nich umarło na ropowicę i malarię. Do ekspertów wybierano zwłaszcza księży, bo uważano ich za wyjatkowo zdrowych i wolnych od syfilisu, a sądzono że ta choroba mogłaby wpłynąć na wynik eksperymentów. Nie miały one żadnej wartości naukowej. Księży zabijano okrutnie bez żadnego powodu.

Wielu z tych, których uznano za niezdolnych do pracy, przenoszono i zagazowywano na zamku Hartheim niedaleko Linzu. (Górna Austria) Wielu zagazowywano tam tylko dla tego, że byli księżmi, mimo że byli zdolni do pracy. Wśród nich wielu polskich błogosławionych. Wielkim ryzykiem była poważna choroba i przeniesienie do rewiru szpitalnego. Jeśli zorientowano się, że w rewirze jest chory, który jest księdzem, wciągano go na tzw. listę inwalidów i transportowano w tzw transporcie inwalidów na zagazowanie. Wielu chorych księży zabito celowo właśnie w rewirze szpitalnym. Tam ponieśli smierć m. in. Bł. Bp. Michał Kozal, św. o. Tytus Brandsma bł. Gerhard Hirschfelder.

Księżom wciąż składano propozycję zwolnienia z obozu w zamian za wyrzeczenie się kapłaństwa. Ledwie dwóch z  2800 kapłanów przystało na tę propozycję, zwolniono ich, jednak natychmiast musieli podjąć służbę w Wehrmachcie.

Można by jeszcze długo opisywać liczne okropności. Jednak nie dlatego piszemy tu o tym.

Cierpirnie kapłanów dopiegło końca. Pomordowani są, zgodnie z tym w co wierzyli, w chwale Bożej. Nam pozostaje uczyć się od tych męczenników i modlić się za sprawców.